DE ROMP
Mijn laatste scheepsmodellen heb ik geheel gebouwd van perenhout. Het
is een donkere houtsoort, zeer fijndradig, en tamelijk hard. Om die reden is
het goed te bewerken en heel fijn decoratief houtsnijwerk is hiermee goed te
realiseren.
Het hout verkrijg ik door houten winkelhaken te verzamelen. Vroeger werden
die veel gebruikt op tekentafels als voorloper van tekenmachines. Omdat ze
al tamelijk oud zijn is het hout volledig uitgewerkt. Iedere nu gepensioneerde
bouwkundige had de beschikking over zo’n haak tijdens zijn opleiding, dus als u
op zoek bent…
Zo’n tekenhaak bestaat uit een horizontale lat, van ca. 8 mm dik en een verticale
lat van ca. 6 mm dik. De dikte en lengtematen kunnen per tekenhaak verschillen.
Hieruit zaag ik huidgangen in de dikte van de lat. Met de figuurzaag zaag ik
strookjes van ca 1,5 mm. Er ontstaan dan ruwe planken van 1,5 bij 8 of 6 mm. Dit
kan dan weer in de vereiste dikte geschuurd worden van 1 mm of minder.
Vóór die tijd niet vergeten om de laklaag van het oppervlak te schuren, anders
ontstaan er bij het aanbrengen van de planken problemen met de hechting van de
lijm op de zijkanten van de huidgangen. Om de breeuwnaden te imiteren wrijf ik
de langskanten in met zacht potlood.
Perenhout laat zich heel makkelijk buigen en draaien boven stoom. Ook in warm
water gaat dit goed. Soms neem ik kleine te vervormen stukjes hout een poosje
in mijn mond, waarna het buigen makkelijk te doen is.
De verdere opbouw van het model gaat volgens beschreven methoden in allerlei
boeken. Ik geef de voorkeur aan de spantenmethode, waarbij ik rondingen bij de
boeg en bij de spiegel vaak vorm in balsahout. De huidgangen worden hier dan
tegen aan gelijmd.
Mijn scheepsmodellen heb ik niet geschilderd, maar ik breng nuances aan door
verschillende tinten perenhout te gebruiken. Bijvoorbeeld de onderkant tot en
met de berghouten in een donkere tint, daarboven een lichte tint.
Model van een galeotta, een veel gebruikt schip in de Middellandse zee in de 18e eeuw. Schaal H0, in aanbouw De verschillende tinten perenhout zijn hier te zien
Mijn laatste modellen zijn gebouwd op schaal 1 : 87. De bekende H0 schaal voor modeltreinen. Deze schaal is nog net klein genoeg om alle details goed te laten uitkomen, al is het vaak wel heel pietepeuterig werken. Vooral bij het houtsnijwerk in versieringen op de spiegel komt dan een hoop geduld kijken, maar met perenhout is het allemaal te maken.
Het binnenste van het schip. Op het achterschip is de vormgeving voor de huidgangen gemaakt van balsahout.
Het beginstadium in de werkplaats.
Details van het model van een Venetiaanse Pink uit de 18e eeuw. Schaal 1 : 87 (H0). Ook hier gebruikte ik perenhout. Het houtsnijwerk is uitgestoken als diepreliëf op een kromgebogen plaatje perenhout. Ieder raampje bestaat uit zeven stukjes hout.
Heel kleine details zijn nog goed te maken met perenhout, zoals hier de bijboot, met een lucifer er op voor de schaal.
De spanten voor de romp maakte ik bij mijn laatste modellen als halfspanten aan één kant van het
middenspant. Deze methode ontstond door de slechte maatvoering op de gebruikte tekening van de chebec
die ik in 2014 bouwde. De spanten zelf stonden afgebeeld op de tekening, maar na het uitzagen bleek
er niets van te kloppen. Ik begon toen overnieuw met halfspanten. Pas toen ik de volledige
stuurboordzijde had
vastgezet en nauwkeurig had uitgelijnd en gevijld, maakte ik kopieën van elk spant en bevestigde
die op de bakboordzijde.
Intussen bevalt mij die methode zo goed dat ik het voortaan bij elk model ga doen.
De rompspanten lopen uit in smalle spanten ten behoeve van de vorm van de verschansing. Als het model een opengewerkte verschansing heeft zijn de steunen onder de reling zichtbaar. De multiplex steunen zijn daarvoor veel te dik en te grof en staan veel te ver uit elkaar.
Links de steunen van multiplex, rechts nieuwe vervangen steunen van perenhout. Tussen de wat verder uit elkaar staande steunen komen de geschutspoorten.
Om dit juist uit te voeren lijmde ik eerst de huidgangen tegen de multiplex steunen, verwijderde ze daarna een voor een en verving ze direct daarna door de juiste relingsteunen. De dekplanken kwamen daarna, precies gevormd rond de voet van de relingsteunen.